Vreedzaam

Vreedzaam is een programma voor sociaal-emotionele ontwikkeling en burgerschapsvorming, waarbij de klas en de school beschouwd wordt als een leefgemeenschap. Kinderen worden gezien en gehoord. Ze krijgen een stem en leren een democratisch burger te zijn. Openstaan voor verschillen en deze kunnen overbruggen, conflicten op een goede manier oplossen, een bijdrage leveren aan het algemeen belang en actief verantwoordelijk zijn voor de gemeenschap staan hierbij centraal. Kinderen ervaren dat ze ertoe doen.

De lessen vormen de basis om het gezonde gedrag aan te leren. Daar blijft het echter niet bij. Het zal het uitgangspunt worden van waaruit het handelen tussen leerlingen, leerkrachten en ouders verder uitgebreid wordt. Dit geldt voor alle interacties op school, zowel in de klas, op het schoolplein als tussen volwassenen onderling.

Vreedzaam streeft er naar om kinderen te leren:
-op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan
-op een democratische manier met elkaar beslissingen te nemen
-constructief conflicten op te lossen
-verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap
-open te staan voor verschillen tussen mensen.

Doelen op leerling-niveau:
Overleg, menings- en besluitvorming:
een standpunt hebben, opkomen voor eigen standpunt, luisteren naar anderen, verplaatsen in standpunt anderen, debatteren, argumenteren, bereidheid van standpunt te veranderen, compromissen sluiten, loyaal aan genomen besluit zijn, rekening houden met minderheidsstandpunt, kritisch denken, informatie inwinnen en kritisch analyseren

Omgaan met conflicten:
inzicht in en kennis van conflictoplossing, inzicht in eigen stijl van conflictoplossing, verplaatsen in positie van de ander, onderhandelen, win-winoplossing nastreven, afzien van fysiek of mentaal geweld, kennis van mediatie, mediatievaardigheden, omgaan met boosheid in een conflict.

Verantwoordelijkheid voor gemeenschap:
verantwoordelijkheid voor elkaar, verantwoordelijkheid voor klas, school en buurt, zorgzaamheid, rechtvaardigheids-gevoel, participatie, initiatieven nemen, meepraten en meedenken, aan regels houden, samenwerken, behulpzaamheid

Open staan voor verschillen:
tolerantie, aanpassen aan andermans regels en gewoonten, respect voor andere levensopvattingen en stijlen, inleven in de ander – in andere culturen – in andere levensomstandigheden, constructief omgaan met vrijheid van meningsuiting of godsdienst, onderscheid tussen vooroordeel en oordeel, kennis levensbeschouwelijke stromingen

Op schoolniveau streeft het programma naar een positief sociaal en moreel klimaat waarin:
-Leerkrachten prettig werken
-Handelingsverlegenheid bij leerkrachten voorkomen wordt.
-Kinderen zich veilig voelen
-Kinderen zich gehoord en gezien voelen
-Iedereen bereid is zich te verplaatsen in de ander
-Iedereen op een positieve manier met elkaar omgaat en de eigen kracht van kinderen benut.

Opbouw Vreedzaam
De aanpak is in blokken opgebouwd die in wekelijkse lessen terugkeren in de klas. Hier wordt het nieuwe gedrag aangeleerd om het op andere plekken verder te ontwikkelen:
• Blok 1. Wij horen bij elkaar – Groepsvorming en positief sociaal klimaat
• Blok 2. We lossen conflicten zelf op – Conflicthantering
• Blok 3. We hebben oor voor elkaar – Communicatie
• Blok 4. We hebben hart voor elkaar – Gevoelens
• Blok 5. We dragen allemaal een steentje bij – Verantwoordelijkheid
• Blok 6. We zijn allemaal anders – Diversiteit

Coöperatief Leren
In Vreedzaam wordt regelmatig gebruikt gemaakt van coöperatieve structuren. Zo leren kinderen van en met elkaar. Deze werkvormen kunnen ook in andere lessen gebruikt worden zoals rekenen of aardrijkskunde. De Vreedzame les is zo de basis vanwaar op vele manieren een transfer gemaakt kan worden naar andere delen binnen de school. Op die manier blijft het niet bij een lesje, maar wordt het de basis van je handelen binnen je hele school.

Grip op de groep
In het eerste blok staan groepsvorming en positief sociaal klimaat centraal. Dat is belangrijk, want in de eerste weken van het schooljaar vormt een groep zich. Als de groep zich uiteindelijk gevormd heeft, blijft het de rest van het jaar min of meer hetzelfde. Het is dus zaak om aan het begin van het schooljaar hier heel bewust mee om te gaan om de klas zo tot een positieve groep te helpen vormen.

Burgerschap
Het blijkt nogal eens moeilijk te zijn voor scholen om handen en voeten te geven aan burgerschapsvorming.  Vreedzaam sluit aan bij de doelen en geeft hier heel praktisch vorm en inhoud aan. De Onderwijsraad heeft  Vreedzaam zelfs in haar advies opgenomen mbt burgerschapsvorming.

Anti-pestprogramma
Vreedzaam is een aanpak die erkend wordt als een aanpak die zowel preventief als curatief werkt. Het is echter een aanpak die breder is dan enkel anti-pesten. Via de link is meer te vinden over de resultaten van het onderzoek van NJI mbt anti-pestprogramma’s

voor meer info: www.devreedzameschool.nl

Kletskaarten
Bij elk blok hoort een kletskaart met informatie over het betreffende blok. Op die kletskaart staan een paar vragen waarover ouders en kind samen kunnen ‘kletsen’. Hiermee proberen we de ouders meer te betrekken bij Vreedzaam.
De kletskaarten zijn beschikbaar voor groep 1 t/m 6.